#uMnieDziała: Jowita Wójcik-Zielińska

📣 Jak i gdzie znajdujesz młodzież do działań? Co Ci się sprawdza w rekrutacji?

Z racji tego, że nie jestem pedagogiem, dodatkową kwestią jest tu wzbudzenie zaufania młodych ludzi i przedstawienie programu, zasad i metodyki tak, aby młodzież chciała „w to wejść” i tworzyć projekt.

Prezentacja działań młodzieży z innych projektów – tych lokalnych i tych ogólnopolskich – to moje „must have” na każdym pierwszym spotkaniu informacyjnym, które zazwyczaj organizuję we współpracy z dyrekcją szkół.

W rekrutacji sprawdza się również model łańcuszkowego dołączania do projektu – znajomi/koledzy osób, które już chcą działać, sami rekrutują kolejnych uczestników.

🤝 Jak włączasz młodzież w planowanie i podejmowanie decyzji w projekcie?

Od początku młodzież powinna mieć poczucie, że to ich projekt i to oni go współtworzą i mają realny wpływ na poszczególne działania projektowe – to oni planują, decydują, organizują, działają – nie są jedynie biernymi uczestnikami.

Dzielenie się pomysłami, dyskusje, grupy zadaniowe, wspólne tworzenie harmonogramu i budżetu zadań, możliwość wprowadzania zmian, omówienie i prezentacja osiągnięć oraz feedback jako informacja zwrotna – to metody realizacji projektów RS.

Młodzież od pierwszego spotkania i od pierwszego przysłowiowego zamówienia pizzy powinna czuć swoją decyzyjność.

🚀 Jak zaczynasz projekt z młodzieżą? Co jest dla Ciebie najważniejsze na starcie?

Na starcie najważniejsze jest: zbudowanie relacji, określenie wspólnej wizji oraz ustalenie jasnych zasad współpracy.

Pierwszym krokiem jest luźna rozmowa, poznanie zainteresowań, talentów i doświadczeń – gry integracyjne świetnie się tu sprawdzają.

Zawsze powtarzam młodzieży, że nie jestem pedagogiem i nie postrzegam ich przez pryzmat ocen czy szkolnych ról. W projekcie działamy i wyciągamy wnioski.

Nawet jeśli na początku młodzi są nieśmiali, warto zadawać pytania i aktywnie słuchać, co mają do powiedzenia.

💙 Co robisz, żeby zbudować dobre relacje z młodzieżą i zyskać ich zaufanie?

Budowanie dobrych relacji z młodzieżą i zdobywanie ich zaufania to proces, który wymaga czasu, otwartości i szczerego zaangażowania.

Autentyczność to recepta:

– Słuchanie, a nie pouczanie, traktowanie młodzieży jako partnerów, a nie uczestników projektu.
– Warto przyznać się do błędu, powiedzieć „nie wiem”.

Odwrócenie ról – młodzież może wiele nauczyć nas dorosłych, nie tylko w kwestii mediów społecznościowych, ale to, czego ja uczę się w każdym projekcie – „kontrolowanego wyluzowania” i młodzieżowego zarządzania czasem – zdążymy… 🙂

Dzielenie się swoimi doświadczeniami, podobnymi sytuacjami, z którymi się mierzą teraz, pokazuje, że rozumiem ich perspektywę.

👐 Jak radzisz sobie z „trzymaniem rąk z tyłu” i dawaniem młodym przestrzeni do samodzielności i popełniania błędów, gdy korci Cię, żeby robić coś za nich?

Nie jest to proste, ale najważniejsze jest zrozumienie przez dorosłego, że projekt to narzędzie do rozwoju młodzieży – przestrzeń, w której mogą się wiele nauczyć.

Kluczem jest uświadomienie sobie, że błędy to integralna część nauki, a rolą koordynatora jest wspieranie, a nie wyręczanie. 

Sztuką jest pozwolić młodym przejąć zadania, nawet jeśli efekt nie będzie idealny – to ich projekt, a nie Twój.

Warto wyznaczyć młodzieży konkretne obszary, za które są w pełni odpowiedzialni, i jasno powiedzieć, że Ty się w nie nie wtrącasz.

Cierpliwość jest tu bardzo wskazana – gdy korci mnie, by wkroczyć, liczę w myślach do dziesięciu i przypominam sobie, że to ich proces nauki, nie mój 🙂

Mówię młodzieży, że mogą zawsze przyjść po poradę, ale decyzje zostają po ich stronie. Zamiast mówić: „Powinieneś to zrobić inaczej” pytam: „Jak myślisz, dlaczego to nie zadziałało?”

Młodzi powinni zawsze móc liczyć na moją obecność i wsparcie jako koordynatora.

🪫 Co robisz, gdy widzisz, że grupa traci energię do działania i projekt zaczyna „siadać”?

Spadek motywacji, który nazywam „zmęczeniem materiału,” jest normalny w każdym kilkumiesięcznym projekcie.

Pierwsza sprawa to zapytanie o źródło spadku zaangażowania – może to być zmęczenie, natłok innych obowiązków (w tym szkolnych), brak jasności w zadaniach, czy też po prostu nuda.

Jeśli widzę, że wszyscy są zmęczeni, wprowadzam „reset” w projekcie – ustalam czas kilku dni/tygodnia przerwy, gdzie odzyskujemy energię. Po tym czasie organizujemy luźne spotkanie, najlepiej z poczęstunkiem 🙂 i omawiamy obecną sytuację.

Wyjaśniam, dlaczego to, co robią, jest i powinno być ważne dla nich samych (pogadanka o odpowiedzialności), przy czym podkreślam i przypominam, co już udało się osiągnąć w projekcie.

Jeśli jest coś niejasne lub młodzież ma inne pomysły niż wcześniej zakładaliśmy – omawiamy temat.

😡 Jak sobie radzisz, gdy w grupie pojawią się konflikty?

Jest to trudne pytanie i zależy od danej sytuacji. Kluczowe jest na pewno szybkie działanie – jeśli to tylko możliwe, by uniknąć eskalacji problemu.

Przede wszystkim muszę zrozumieć, co się wydarzyło i co jest przyczyną konfliktu. Pytam osoby zaangażowane, jakie są ich perspektywy, bez oceniania, i jakie mają propozycje rozwiązania tej sytuacji, czego oczekują.

Jeśli problem dotyczy wszystkich uczestników projektu – rozmawiamy na wspólnym forum i szukamy rozwiązania, dzięki któremu będziemy mogli kontynuować działania projektowe.

🌍 Jak dbasz o to, żeby być na bieżąco ze światem młodzieży?

Będąc mamą obecnie 14-latki, muszę być na bieżąco ze światem młodych 🙂

Recepta to aktywne słuchanie i zrozumienie perspektywy młodych: ich zainteresowań i problemów.

W projekcie dobrym sposobem są wspólne wyjścia i wyjazdy integracyjne, luźne rozmowy o szkole, rówieśnikach i otaczającym nas świecie.

🔥 Jak dbasz o swoją energię w pracy z młodzieżą? Co robisz, żeby się nie wypalić, skąd czerpiesz siłę do działania?

Wyznaję zasadę „im mniej czasu, tym go więcej”. Wszystko, co robię w jakimś celu, z jakimś przesłaniem, daje mi motywację do działania.

Młodzi też potrafią dać dobrą energię 🙂 Czasami wystarczy jedno dobre słowo, podziękowanie czy entuzjazm, żeby poczuć przypływ motywacji.

Oprócz tego zajmuję się swoimi zainteresowaniami, które dają mi energię i pomagają oderwać się od codziennych obowiązków. 

Dbam o to, by życie nie kręciło się tylko wokół pracy z młodzieżą – rozwijam swoje umiejętności, które są bardzo różnorodne.

🎓 Gdybyś miała dać 3 rady osobie, która zaczyna pracę z młodzieżą, co by to było?

To ja dam 5 🙂

💙 Słuchaj i traktuj młodzież jak równorzędnych partnerów w rozmowie i działaniu. Zamiast narzucać swoje pomysły, wysłuchaj ich opinii, potrzeb i pomysłów. Nawet jeśli nie zawsze się z nimi zgadzasz, pokaż, że ich zdanie ma dla Ciebie znaczenie.

💙 Stwórz przestrzeń, w której młodzież czuje się bezpieczna, akceptowana i szanowana – bez względu na swoje pomysły, wygląd, ubiór czy sposób bycia. Zadbaj o to, by każdy czuł, że jest ważną częścią grupy.

💙 Daj młodzieży przestrzeń do samodzielności i błędów – Twoja rola to wspieranie, a nie wyręczanie.

💙 Nie zakładaj, że wiesz wszystko. Świat młodzieży dynamicznie się zmienia – bądź gotowy, by się od nich uczyć, dostosowywać swoje podejście i akceptować nowe pomysły.

💙 Nie oczekuj od młodzieży od razu wielkich efektów. Wprowadzaj ich w projekt krok po kroku, stopniowo zwiększając zakres odpowiedzialności i poziom trudności działań.

👀 Sprawdź poprzednie rozmowy:

👉 #1: Natalia Wolko-Stempniewicz
👉 #2: Kamil Zbietka
👉 #3: Marta Rogalewska