Jak rozmawiać z młodzieżą o Równać Szanse

Zanim zaczniesz rozmawiać z młodzieżą…

Najważniejsze – zrozum swoją rolę!

To jest klucz do wszystkiego. W RS nie jesteś nauczycielem, który wie wszystko najlepiej. Nie jesteś też „szefem projektu”. Jesteś bardziej jak… przewodnik, który pomaga młodym odkryć ich własną drogę.

Jak mówi jeden z doświadczonych koordynatorów:

💬 „Ważną lekcją jest to, żeby jako koordynator 'mieć ręce zawsze z tyłu’. Co to znaczy? To znaczy tyle, że my, jako koordynatorzy, powinniśmy być przewodnikami sugerującymi się tym, co mówią uczestnicy.„

I jeszcze jeden ważny cytat:

💬 „Prowadzenie za rękę nigdy nie jest twórcze. O wiele lepiej jest wprowadzić kogoś w korytarz, w którym znajduje się wiele drzwi. Wiesz co się stanie, gdy któreś zostaną otwarte, ale pozwalasz tej osobie je wybrać.„

Co może być dla Ciebie trudne?

👉 Powstrzymanie się od dawania gotowych rozwiązań
👉 Pozwolenie młodym na popełnianie błędów
👉 Zaufanie, że dadzą radę
👉 Wytrzymanie momentów „chaosu” i niepewności
👉 Rezygnacja z nadzoru i kontroli

To normalne! Prawie każdy koordynator przez to przechodził:

💬 „Dla mnie, jako koordynatora, trudne było oddanie młodym przestrzeni do działania. Kiedy jesteśmy za coś odpowiedzialni, czasami również finansowo, to obawiamy się oddać tę decyzyjność. A to ona nauczy młodzież najwięcej.„

Jak rozmawiać z młodymi?

Jak wytłumaczyć, o co chodzi w RS?

Powiedz wprost:

👉 To NIE jest kolejny szkolny “projekt”
👉 Tu nie ma gotowego planu, który musicie wykonać
👉 Sami wymyślacie, co chcecie zmienić w swojej okolicy
👉 Możecie próbować różnych rzeczy i uczyć się na błędach
👉 Dorośli są tu po to, żeby wspierać, nie żeby rządzić

Pokaż, co mogą zyskać:

👉 Odkrycie swoich mocnych stron

💬 „Projekt pokazał mi, że w teatrze jest wiele innych bramek, z których można skorzystać, a nie tylko grać na scenie.”

👉 Przełamanie własnych ograniczeń

💬 „Chociaż najważniejszym dla mnie doświadczeniem było zadzwonienie, by umówić salę – to duże wyzwanie dla kogoś, kto boi się rozmawiać przez telefon. Od tamtej pory rozmowy nie stanowią dla mnie problemu.”

👉 Nowe przyjaźnie i kontakty

💬 „Do projektu dołączyłem z wieloma znanymi mi osobami, więc szliśmy ramię w ramię przez życie już wcześniej, ale dzięki RS pojawiło się też wiele nowych znajomości, które były naprawdę niesamowite.”

👉 Rozwój praktycznych umiejętności

💬 „Przede wszystkim rozwinęły się we mnie kompetencje miękkie, takie jak praca w grupie, umiejętność zdrowej rywalizacji czy zarządzania swoim czasem. To zostało ze mną i w późniejszym czasie zaowocowało.”

👉 Większa pewność siebie

💬 „Myślę, że cały projekt okraszony był ogromną niepewnością. Dla wielu był to debiut na scenie… Zagraliśmy!!! Kłaniamy się, wchodzimy do garderoby i krzyczymy z radości. Udało się!!!”

👉 Realny wpływ na otoczenie

💬 „Pokazaliśmy, że nastoletni ludzie mają głos, mają umiejętności i chęci, by działać. I zadziałaliśmy i działać będziemy dalej.”

O co właściwie chodzi w Równać Szanse?

Najważniejsze założenia:

🔥 To młodzi decydują, co chcą zrobić dla swojej społeczności
🔥 Nie ma znaczenia CO robicie – liczy się JAK to robicie
🔥 Błędy są OK – to najlepsza droga do nauki
🔥 Dorośli są wsparciem, nie szefami
🔥 Każdy ma prawo do własnego zdania i pomysłów

Dlaczego to jest wyjątkowa szansa?

👉 Jesteś częścią większej społeczności
To nie jest pojedynczy projekt – dołączasz do sieci młodych ludzi z całej Polski, którzy tak jak Ty chcą coś zmienić. Poznasz osoby o podobnych zainteresowaniach i pasjach. 

👉 Prawdziwe partnerstwo z dorosłymi
„Równać Szanse to nie szkoła, to nie nauczyciel i nie uczniowie. Wyjście z tej roli jest dla koordynatora niezwykle istotne i wręcz fundamentalne.” Tu budujemy relacje partnerskie – uczymy się od siebie nawzajem.

👉 Elastyczność w działaniu
Możecie zmieniać swoje plany w trakcie projektu. Jeśli coś nie działa – zmieniacie to. Jeśli wpadniecie na lepszy pomysł – wprowadzacie go. To Wasza droga i Wy decydujecie, jak nią iść (w kontakcie z nami).

👉 Realny wpływ na otoczenie
To nie są „zajęcia dla młodzieży” – to realna szansa na zmianę czegoś w Waszej okolicy. Zostawicie po sobie coś trwałego, a Wasz głos naprawdę się liczy.

Co można robić?

Dosłownie wszystko! Na przykład: 

📰 Stworzyć lokalną gazetę/radio/podcast
🎉 Zorganizować festiwal czy wydarzenie kulturalne
📹 Nakręcić film o waszej miejscowości
💙 Zrobić akcję społeczną
🛝 Stworzyć przestrzeń dla młodych
🎭 Zorganizować warsztaty artystyczne
🔍 Zbadać lokalną historię

Tutaj znajdziesz więcej prawdziwych przykładów działań – baza inspiracji.

Ale pamiętaj – to tylko przykłady. Najlepsze pomysły zwykle rodzą się z pasji i potrzeb samej młodzieży. Sam pomysł też nie jest tu najważniejszy – przede wszystkim liczy się sposób działania. 

Druga ważna kwestia. Nie oceniaj pomysłów pod kątem ich “wielkości”. Każdy #MomentMocy (tak nazywamy chwilę, w której młody człowiek odkrywa, że ma realny wpływ na otaczający go świat) jest wyjątkowy i ważny. 

Dla jednej osoby może to być zorganizowanie wielkiego wydarzenia, a dla innej pierwsze wystąpienie publiczne przed klasą. Nie oceniaj skali działań, doceń odwagę i inicjatywę!

Pomocne filmiki

🎞️ https://www.youtube.com/watch?v=E-Ly0aBIJ10
🎞️ https://www.youtube.com/watch?v=PqM6rE_yPcQ
🎞️ https://www.youtube.com/watch?v=X6DpPcjhvMI
🎞️ https://www.youtube.com/watch?v=yjif3VihlKM 

Jak radzić sobie z typowymi obawami?

„Nie mamy czasu…”
👉 Podkreśl, że to oni ustalają harmonogram spotkań
👉 Pokaż, że projekt można dostosować do ich innych zajęć
👉 Zaznacz, że lepiej robić mniej, ale porządnie, niż dużo na raz

„To będzie nudne…”
👉 Pokaż, że to ONI wymyślają, co chcą robić
👉 Podkreśl, że nie ma tu gotowego scenariusza
👉 Powiedz, że mogą w projekcie podążać śladem swoich zainteresowań

💬 „Na początku myślałam, że to będzie kolejna nuda jak w szkole – że dorośli będą nam mówić co mamy robić, a my mamy siedzieć cicho i potakiwać. Ale to jest totalnie inne!”

„Nie damy rady…”
👉 Przyznaj, że to normalne mieć obawy na początku
👉 Pokaż, że będą mieć wsparcie, gdy go potrzebują
👉 Podkreśl, że wszystkiego można się nauczyć

💬 „Równać Szanse było bezpieczną przestrzenią do nauki, do popełniania błędów.”

„A co jeśli się nie uda?”
👉 Wyjaśnij, że każdy „nieudany” pomysł to nauka na przyszłość
👉 Pokaż, że można modyfikować plany w trakcie
👉 Podkreśl, że najważniejszy jest sam proces, nie efekt końcowy

„Nikt nas nie potraktuje poważnie…”
👉 Pokaż przykłady realnego wpływu młodych na lokalne sprawy
👉 Wyjaśnij, że będą mieli oficjalne wsparcie programu
👉 Podkreśl, że działając razem mają większą siłę

„Nie mamy żadnego doświadczenia…”
👉 Powiedz, że właśnie po to jest ten program
👉 Pokaż, że każdy kiedyś zaczynał od zera
👉 Zaznacz, że będą mieli przestrzeń na naukę i eksperymentowanie

Co działa w rozmowie z młodymi:

✅ Szczerość i autentyczność
✅ Mówienie do nich prostym językiem
✅ Pokazywanie realnych przykładów
✅ Skupienie na ich pomysłach i potrzebach
✅ Dawanie przestrzeni na wątpliwości
✅ Podkreślanie ich sprawczości
✅ Wyrażenie zrozumienia dla ich emocji i obaw

Czego unikać:

🛑 Moralizowania i pouczania
🛑 Narzucania swoich pomysłów
🛑 Bagatelizowania ich obaw
🛑 Zbyt dużego formalizmu na początku
🛑 Porównywania do innych grup
🛑 Obiecywania nierealistycznych rezultatów
🛑 Traktowania młodych „z góry” i pouczania

Kluczowe przesłania

Dla młodzieży:

💪 To WASZ projekt – wy decydujecie
💪 Każdy pomysł jest warty rozważenia
💪 Macie prawo do eksperymentowania
💪 Błędy są częścią nauki
💪 Zawsze możecie liczyć na wsparcie
💪 Jesteście częścią większej społeczności działającej w całej Polsce
💪 Każdy sukces ma znaczenie – nie porównujcie się z innymi
💪 Możecie modyfikować swoje działania w trakcie projektu
💪 Tu budujemy prawdziwe partnerstwo młodych i dorosłych
💪 Uczyć się i rozwijać można nie tylko dzięki ocenianiu

Dla Ciebie jako koordynatora:

🎯 Słuchaj więcej niż mówisz
🎯 Wspieraj, nie narzucaj
🎯 Pozwól na błędy
🎯 Bądź cierpliwy/a
🎯 Zaufaj młodym
🎯 Nie spinaj się – bardziej obserwuj, mniej oceniaj

Co może pójść nie tak?

❌ Za dużo gadania, za mało słuchania. Daj im się wypowiedzieć. Ich pomysły są ważniejsze niż Twoje.
❌ Przejęcie kontroli: „Na młodych najbardziej oddziałuje popełnianie błędów. Jako koordynator wiesz, jaki błąd popełnią, ale powinieneś im na to pozwolić.„
❌ Brak autentyczności. Bądź sobą. Młodzi szybko wyczują, jeśli będziesz próbować ich „urobić”.

Co was czeka?

W czasie projektu:

👉 Odkryjecie swoje mocne strony, o których może nawet nie wiecie
👉 Nauczycie się rzeczy przydatnych w przyszłości
👉 Poznacie inspirujących ludzi
👉 Zrobicie coś konkretnego dla swojej społeczności
👉 Zyskacie szacunek innych ludzi

Jak mówią uczestnicy:

💬 „Program pokazał mi, że mam w sobie więcej odwagi niż myślałam.„
💬 „To było niesamowite zobaczyć, jak nasze pomysły stają się rzeczywistością.„
💬 „Najważniejsze, że poznałem ludzi, którzy myślą podobnie jak ja i chcą coś robić.„

Jak opowiedzieć młodym o Równać Szanse? 

To jest przykład, jak możesz opowiedzieć młodym o programie. Nie musisz powtarzać tego słowo w słowo – dostosuj język i przykłady do swojego stylu i Waszej miejscowości. 

Najważniejsze to: 

👉 Mów szczerze i po ludzku
👉 Używaj przykładów, które mogą ich zainteresować
👉 Pokaż, że to NAPRAWDĘ ich projekt
👉 Zaznacz, że mogą próbować i się mylić
👉 Podkreśl, że jesteś tu by wspierać, nie by rządzić
👉 Opisz ten projekt jako waszą wspólną przygodę

Przykładowa opowieść może brzmieć tak:

“Słuchajcie, powiem Wam szczerze – jak pierwszy raz usłyszałem o RS, to myślałem, że to kolejna ściema dla młodzieży. Wiecie, taka gdzie dorośli niby dają Wam coś robić, ale tak naprawdę wszystko jest z góry ustalone. Ale tu jest totalnie inaczej.

Tutaj to Wy rządzicie. Serio. Nikt Wam nie będzie mówił „musicie zrobić gazetkę” albo „zorganizujcie festyn”. Sami wymyślacie, co chcecie zmienić w swojej okolicy. Może wkurza Was, że nie ma u nas miejsca dla młodych? To zróbcie je. Że nikt nie zna prawdziwej historii tego miejsca? Nakręćcie o tym film. Że ludzie narzekają na młodzież? Pokażcie im, co potraficie.

Wpadacie na pomysł i działacie. Ja? Jestem tu gdybyście czegoś potrzebowali – pomogę ogarnąć kasę na działania, pogadać z kimś ważnym, znaleźć sprzęt. Ale to Wy decydujecie co i jak.

I wiecie co jest najfajniejsze? Możecie spieprzyć. Serio. Jak coś nie wyjdzie – trudno, wymyślicie coś innego. Tu nie ma jedynki do dzienniczka za błędy. Bo na błędach najlepiej się uczymy.

Możecie poznać fajnych ludzi. Nauczyć się praktycznych rzeczy, które przydadzą się w życiu. I przede wszystkim – zrobić coś po swojemu.

To co, macie jakieś pomysły? Chcecie spróbować?”

I najważniejsze…

Nie musisz być idealnym koordynatorem. Nie musisz znać odpowiedzi na wszystkie pytania. Musisz tylko:

✅ Być autentycznym
✅ Być gotowym na nowe doświadczenia
✅ Słuchać młodych
✅ Dać im przestrzeń do działania
✅ Wspierać, kiedy tego potrzebują

Jak mówi jeden z koordynatorów:

„Przygoda z Równać Szanse nauczyła mnie większego zaufania do młodzieży – które co prawda zawsze miałem, ale teraz jest ono jeszcze większe. To była także nauka tego, jak ograniczyć swoje zaangażowanie.”

Powodzenia! I pamiętaj – zawsze możesz liczyć na wsparcie innych koordynatorów i zespołu RS. Nikt nie oczekuje, że będziesz wiedzieć wszystko od razu 😊