Czy bezpieczeństwo zabija sprawczość? – Jarosław Pytlak

ℹ️ Jarosław Pytlak to biolog, pedagog, harcmistrz. Od 1990 roku pełni funkcję dyrektora Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego na warszawskim Bemowie. Autor programów nauczania i podręczników, wielokrotnie nagradzany za swoją działalność edukacyjną. Prowadzi bloga „Wokół szkoły”.

Sprawczość w szkole – jak ją budować?

Sprawczość stała się modnym słowem w debacie o edukacji, ale czy wiemy, jak skutecznie ją wspierać? Jarosław Pytlak, dyrektor szkół STO na warszawskim Bemowie, od ponad 30 lat tworzy przestrzeń, w której młodzi ludzie mogą realnie wpływać na swoje otoczenie.

Jego doświadczenia pokazują, że kluczem jest zaufanie i odwaga dorosłych do oddania części kontroli.

Informacja jako fundament sprawczości

„Nie ma mowy nawet o samodzielności, a co dopiero o sprawczości, która jest rozwinięciem samodzielności, bez zapewnienia uczniom informacji” – podkreśla Pytlak.

W jego szkole już pierwszoklasiści otrzymują karty tygodniowe z planem działań i możliwością oceny zajęć. To pierwszy krok w budowaniu poczucia wpływu na rzeczywistość szkolną.

Przestrzeń do samodzielności

Szkoła wprowadziła godzinne przerwy obiadowe, dając uczniom czas na własne aktywności. „To jest taka godzina, która z reguły kończy zajęcia obowiązkowe. Uczniowie w jakimś zakresie podejmują decyzję, co będą robić” – wyjaśnia dyrektor. To wymaga zaufania, ale przynosi efekty w postaci większej odpowiedzialności uczniów.

Realna władza w rękach uczniów

Jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań jest przyznanie samorządowi uczniowskiemu własnego budżetu. „Władza bez pieniędzy nie jest żadną władzą” – mówi Pytlak. Uczniowie sami decydują o wydatkowaniu środków, ucząc się zarządzania i odpowiedzialności za wspólne dobro.

Czego dowiesz się z rozmowy:

👉 Jak budować zaufanie między szkołą a rodzicami
👉 W jaki sposób przekazywać uczniom realną odpowiedzialność
👉 Jak równoważyć bezpieczeństwo i swobodę uczniów
👉 Dlaczego warto pozwolić uczniom na popełnianie błędów
👉 Jak wprowadzać zmiany małymi krokami

W stronę samodzielności

„Staramy się utrudnić życie dzieciom, żeby im było łatwiej” – to motto szkoły Pytlaka najlepiej oddaje filozofię budowania sprawczości. Nie chodzi o to, by chronić młodzież przed każdym wyzwaniem, ale by stworzyć warunki do bezpiecznego testowania własnych możliwości.

Rozmowę przeprowadził Janusz Schwertner z portalu Goniec.pl w ramach inicjatywy „Gotowi na przyszłość”.